Uchwalona jeszcze przez rząd Jarosława Kaczyńskiego w 2006 roku obniżka podatku dochodowego zaplanowana na 2009 rok zdążyła już pójść w zapomnienie. Przyszły rok jednak coraz bliżej, postanowiliśmy więc temat przypomnieć i policzyć, ile zyskamy na tej obniżce. Sprawdziliśmy też wariant negatywny, gdyby zrealizowały się zapowiedzi podwyżki stawki ubezpieczenia zdrowotnego.

Wielka kłótnia Prawa i Sprawiedliwości oraz Platformy Obywatelskiej o podatki na razie kończy się zwycięstwem tego pierwszego ugrupowania. Z racji sprzeciwu prezydenta wobec wprowadzenia sztandarowego pomysłu PO – podatku liniowego -, ugrupowanie to nawet nie stara się przygotować ustawy wprowadzającej ten podatek. Dlatego od 2009 roku zapłacimy podatki według ustawy przygotowanej przez rząd PiS, Samoobrony i LPR, która przewiduje dwie stawki podatkowe, zamiast obecnych trzech. Zamiast podatku według stawek 19, 30 i 40 procent zapłacimy podatek zgodnie ze stawkami 18 i 32 procent.

Najbardziej na obniżce podatków zyskają osoby, które aktualnie płacą podatek według drugiej i trzeciej stawki, czyli o zarobkach przekraczających 4425 zł brutto miesięcznie. Jeśli ktoś zarabia ponad 4425 zł, ale mniej, niż 8247 zł miesięcznie, to od nadwyżki miesięcznych dochodów ponad 4425 zł zapłaci tylko 18% podatku, a nie jak dotychczas 30%. Jeśli natomiast ktoś zarabia ponad 8247 zł, to od nadwyżki ponad tę sumę zapłaci tylko 32-procentowy podatek, zamiast dotychczasowego 40-procentowego. Osoby o dochodach nie przekraczających 4425 zł zyskają stosunkowo najmniej, ponieważ ich obciążenie podatkowe spadnie tylko z 19 do 18%.

Najwięcej zyskają najlepiej zarabiający

Postanowiliśmy sprawdzić, o ile więcej pieniędzy zostanie w naszych kieszeniach dzięki obniżce podatków przy określonych miesięcznych dochodach. Jeśli weźmiemy pod uwagę przeciętnego Polaka, zarabiającego w 2007 roku około 3000 zł brutto (mediana wynagrodzeń według Internetowego Badania Wynagrodzeń 2007), to jego zysk na obniżce podatków wyniesie w skali roku niemal 266 zł. Przy zarobkach przeciętnej kobiety na poziomie 2520 zł roczny zysk na obniżce podatków wyniesie niemal 217 zł, natomiast przeciętny mężczyzna zarabiający 3500 zł zyska niemal 318 zł.

Zgodnie z wynikami IBW 2007 ponad 25% Polaków zarabiało miesięcznie poniżej poziomu 2000 zł brutto. Tak więc te 25% osób zatrudnionych zyska na obniżce podatków od 59 do 163 zł rocznie. Tymczasem 25% najwięcej zarabiających Polaków (ponad 5000 zł miesięcznie) zyska w skali całego roku 1589 zł i więcej. Z wyników IBW 2007 wynika także, że 10% Polaków zarabia ponad 8500 zł. Ta grupa na obniżeniu podatków zyska co najmniej 6579 zł rocznie.

Powyższe obliczenia potwierdzają, że najwięcej na obniżce podatków zyskają najwięcej zarabiający. Wystarczy proste porównanie – osoba zarabiająca 2 tys. zł miesięcznie będzie miała w swojej kieszeni w przyszłym roku 163 zł więcej, natomiast osoba zarabiająca 20 tys. zł miesięcznie (dziesięć razy więcej) będzie miała kieszeń pełniejszą o 20665 zł, czyli jej zysk będzie aż 126 razy większy.

Aby lepiej uzmysłowić sobie różnicę w korzyściach z obniżki podatków pomiędzy osobami z różnych skal podatkowych, wystarczy rzut oka na poniższą tabelkę. Prezentuje ona roczny zysk z obniżki podatków jako procentową część miesięcznego wynagrodzenia brutto. Osoby, których dochody mieszczą się w pierwszym przedziale skali podatkowej, zyskają w ciągu roku od 6 do 9% miesięcznych zarobków. Będąc w drugim przedziale skali można zyskać już od 9 do 75% miesięcznego wynagrodzenia. Dla osób, które mają roczne dochody na poziomie trzeciego przedziału skali podatkowej zysk na obniżce podatków może przekroczyć całomiesięczne wynagrodzenie. Czyli najbogatsi dostaną tzw. trzynastkę.

Scenariusz negatywny

Niepokoić może to, iż istnieje możliwość, że mimo obniżki podatków, większość Polaków może w 2009 roku mieć lżejsze kieszenie. Stanie się tak, jeśli spełnią się zapowiedzi podwyższenia stawki ubezpieczenia zdrowotnego z 9 do 10 procent. Taka decyzja rządu doprowadzi de facto do podwyższenia podatków dla większości z nas. Jak dokładnie przełoży się to na nasze zarobki?

Niestety, większość z nas będzie musiała pogodzić się ze stratami. Osoby zarabiające poniżej 4425 zł miesięcznie w skali roku będą miały dochody niższe o około 44 zł. To oznacza (biorąc pod uwagę wyniki IBW 2007), że obniżka dochodów netto może dosięgnąć nawet 70% pracujących Polaków. Z obniżki podatków będą się mogły tak naprawdę cieszyć dopiero osoby zarabiające powyżej 4462 zł brutto miesięcznie. Im większe zarobki tym więcej pieniędzy będzie zostawało w kieszeniach, ale nie będą to już tak duże zyski, jak w sytuacji, gdyby stawka ubezpieczenia zdrowotnego nie poszła w górę.

Aktualny stan prawny daje nam prawo cieszyć się z przyszłorocznego wzrostu dochodów. Podwyżka składki ubezpieczenia zdrowotnego nie wyszła na razie poza fazę zapowiedzi, a stanowisko prezydenta wobec proponowanej przez Platformę reformy służby zdrowia wskazuje, że gdyby jednak podwyżka składki została przez posłów przegłosowana, napotka na prezydenckie weto. Gdyby jednak negatywny scenariusz jakimś sposobem się spełnił, to na zmianie stawek podatkowych zyskają tylko najwięcej zarabiający.

Na koniec trzeba zaznaczyć, że przedstawione w powyższym artykule wyliczenia mogą się jeszcze lekko zmienić, bowiem nie znamy jeszcze wszystkich wskaźników, które są wymagane do obliczenia podatku w roku 2009. Część wskaźników jest podawana dopiero pod koniec roku. Różnice w stosunku do przedstawionych obliczeń nie powinny być jednak znaczące.

Marcin Dziadkowiak, Bankier.pl

Komentarz Artura M. Brzezińskiego, Redaktora naczelnego serwisu pit.pl (grupa Bankier.pl S.A.)

Największe korzyści z przyszłorocznych zmian stawek podatku dochodowego od osób fizycznych odniosą najzamożniejsi. Nie można jednak zapominać, że właśnie lepiej zarabiający to najczęściej podatnicy tworzący i utrzymujący miejsca pracy dla wielu rodzin. W przeciwieństwie do osób przeciętnie zarabiających obniżka obciążeń fiskalnych rzędu 200 czy 300 zł nie stanowiłaby dla nich bodźca do podjęcia nowych wyzwań gospodarczych. Stąd też pozytywnie oceniam wchodzącą w życie 1 stycznia 2009 r. nowelizację ustawy o PIT – z jednej strony da ona przeciętnemu podatnikowi odczuwalną podwyżkę wynagrodzenia, z drugiej strony odpowiednia zachęta dla najzamożniejszych z pewnością skłoni ich do inwestowania w kraju. Z korzyścią dla wszystkich. A jeżeli dodamy do tego abolicję podatkową dla zarabiających za granicą, to z całą pewnością fiskus zyska nowe, ludzkie oblicze.